Böbrek taşı, böbreklerde veya üreterlerde oluşan sert, kristalli bir oluşumdur. İdrardaki minerallerin birikmesi sonucu oluşur. Kalsiyum oksalat, ürik asit ve sistin en yaygın böbrek taşı türleridir. En sık görülen böbrek taşı kalsiyum oksalat taşıdır.
Böbrek taşları, her yaştan insanı etkileyebilir, ancak erkeklerde kadınlardan daha yaygındır. Sıcak iklime sahip olan bölgelerde yaşayanlarda daha sık gözlenmektedir. Böbrek taşı riskini artıran faktörler arasında şunlar yer alır:
• Yetersiz sıvı alımı
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Bazı ilaçlar
• Ailede böbrek taşı öyküsü
• Bazı kronik hastalıklar, örneğin gut veya romatoid artrit
Böbrek taşı belirtileri şunlardır:
• Yan boşluklarda (böğür), karında veya sırtta ağrı
• İdrarda kan
• İdrar yaparken ağrı veya yanma
• İdrarda bulanıklık
• İdrar yapma sıklığında değişiklik
• İdrar yapma ihtiyacı hissetmesine rağmen idrara çıkamama ( taş üreter dediğimiz böbrek kanalına düştü ve mesaneye yaklaştıysa)
Böbrek taşı, 6mm’den küçükse kendiliğinden atılabilir. Çünkü üreterin mesaneye açıldığı yer en fazla 6 mm’ye kadar genişleyebilir. Ama istisnai olarak 10 mmlik taş düşürebilen hastalarda olabilmektedir. Ancak, büyük veya ağrıya neden oluyorsa, tıbbi müdahale gerekebilir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alır:
• İlaç tedavisi: İdrardaki taşların atılmasını sağlayan ilaçlar kullanılabilir.
• Litotripsi (ESWL: şok ses dalgaları ile taş kırma): Ses dalgaları kullanılarak taşın parçalanmasıdır.
• Cerrahi: Taşın çıkarılması için endoskopik ya da açık cerrahi müdahale yapılabilir.
• Endoskopik müdehaleler: PNL (PCNL), URS, RIRS( fleksible URS)
Böbrek taşı tedavisinde hedef, ağrıyı gidermek ve taşı vücuttan çıkarmaktır. Tedavi, taşın boyutuna, şekline ve konumuna bağlı olarak değişir.
Böbrek taşı oluşumunu önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
• Bol su için. Yetişkinlerin günde en az 8 bardak su içmesi önerilir. Aslında su içmede miktar vermek çokta doğru değil. Burada önemli olan idrarın rengidir. Eğer idrar rengi su gibi berrak renkteyse o kişi çok su içiyordur. Taş hastasının idrar rengi sarı yada sarıya yakın bir renkte olmaması gerekiyor.
• İdrar yolu enfeksiyonlarını önleyin. İdrar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için düzenli olarak idrar yapın, bol su tüketin ve genital hijyeninize dikkat edin.
• Bazı ilaçları dikkatli kullanın. Bazı ilaçlar, örneğin diüretikler, böbrek taşı oluşum riskini artırabilir.
• Ailenizde böbrek taşı öyküsü varsa, doktorunuzla konuşun. Ailede böbrek taşı öyküsü olan kişiler, böbrek taşı oluşumu riski daha yüksektir.